با توجه به نوع مصرف سویا در بین مردم جهان و تاریخچه روغن سویا، همچنین تلاش گسترده برای جا دادن روغن سویا در سفره مردم و نیز تبلیعاتی مبنی بر پرفایده بودن روغن سویا، تردید برای مصرف روغن سویا بیشتر می شود.
مضرات استفاده از سویا و روغن سویا
سویا می‌تواند باعث اختلال و افزایش حجم لوزالمعده شود.
- سویا برای هضم پروتئین موجود در خود باعث بی اثر شدن آنزیم تريپسين می‌شود. تریپسین آنزیمی است که از سلولهای لوزالمعده ترشح می‌شود این آنزیم مسئول هضم بسیاری از ترکیبات پروتئینی است.
مصرف زیاد سویا مانع جذب مواد معدنی از جمله کلسیم می‌شود.
- یکی دیگر از خطرات ناشی از مصرف بی‌رویه سویا وجود Phytic acid هست. وجود این اسید باعث جلوگیری از جذب مواد معدنی مورد نیاز مانند کلسیم، منیزیم، زینک و روی می‌شود. ایجاد مانع برای جذب کلسیم باعث می‌شود بدن نیاز جدی تری به ویتامین D پیدا کند. شاید یکی از متهمین پوکی استخوان و کمبود ویتامین D در مردم، روغن سویا باشد.
سویا می‌تواند مشکل کم کاری تیروئید را تشدید کند.
- سویا می‌تواند بر روی غده تیروئید نیز اثرات سو داشته باشد. سویا و مشتقات آن جزو لیست غذاهایی هستند که برای افراد مبتلا به کم کاری تیروئید منع شده اند.
سویا و مخصوصاً شیر سویا استروژن زیادی را وارد بدن می‌کند.
- معمولا از سویا به عنوان یک گیاه پر خاصیت و محبوب یاد می‌شود. درکنار خواص سویا باید بدانید که سویا استروژن زیادی را وارد بدن می‌کند. این امر ممکن است رفتار زنانه را در مردان افزایش دهد. همچنین مصرف بی‌رویه سویا باعث رشد سینه در مردان می‌شود. محققان ادعا می‌کنند که مصرف بیش از حد آن حتی برای زنان هم می‌تواند باعث تحریک رشد سلولهای سرطانی (سرطان سینه) شود. بلوغ زودرس در دختران و تأخیر رشد فیزیکی در پسران نوجوان از اثرات دیگر آن است.
خطر مصرف سویا برای مردان.
- فیتواستروژن‌های سویا می‌توانند باعث کاهش چشمگیر سلول های جنسی مردانه (اسپرم) و همچنین ناباروری در مردان گردند. همچنین مصرف سویا در پسران، ریسک ایجاد سرطان بیضه را در بزرگسالی افزایش میدهد. مصرف زیاد سویا در مردان سبب تاثیر منفی بر رفتار اجتماعی آنان و بروز رفتارهای خشن می‌شود.
سویا می‌تواند باعث تشدید مشکلات کلیوی شود.
- سویا منبع طبیعی آلومینیوم است. وجود بیش از حد این فلز در بدن به عنوان عامل اولیه‌ی بسیاری از بیماری‌های کلیوی تلقی می‌شود. علاوه بر آن اگزالات موجود در سویا به عنوان عامل سنگ کلیه شناخته می‌شود. با توجه به دشوار بودن هضم اگزالات برای دستگاه گوارش، این مواد داخل کلیه‌ها تجمع می‌یابند و در نهایت تبدیل به سنگ می‌شوند. می‌توان این امر را یکی از عوامل ضعف کلیه به حساب آورد. ضعف کلیه ها باعث برو ز بیماری‌های بسیاری از جمله دیابت و قوای جنسی می‌گردد.
مصرف زياد فيتواستروژن‌ها ممکن است خطر اختلال حافظه را افزايش دهد.
- دانه‌هاي سويا داراي مواد مغذي هستند که فيتواستروژن، خوانده مي‌شود. اين مواد همان تاثير هورمون زنانه استروژن را دارند. پرفسور ايف هوگرورست که سرپرستي اين مطالعات را برعهده داشته مي‌گويد: تحقيقات قبلي نشان داده بود که استروژن درماني، خطر ابتلا به زوال عقل را در ميان افرادي که بيش از 65 سال دارند افزايش مي‌دهد. شاید بتوان گفت که این امر سبب افزایش بیماری‌هایی نظیر آلزایمر می‌شود.
روغن سویا برای حرارت دادن و سرخ کردن مناسب نیست.
- روغن سویا در قبال اکسیژن هوا و حرارت به شدت آسیب پذیر است. روغن سویا به علت دارا بودن مقدار زیادی اسیدهای چرب غیر اشباع با چند باند دوگانه، از مقاومت بسیار پایینی برخوردار است و لذا برای سرخ کردن، مناسب نیست.
مضرات سویا از زبان متخصصین
آقای سروش نیکنامیان، متخصص بیوشیمی به بخشی از مضراتی که سویا به بدن وارد می‌کند، اشاراتی دارد:
- مصرف سویا فعالیت استروژن یا همان هورمونی که میزان بالای آن تأثیر منفی بر سلولهای جنسی مردان دارد را افزایش میدهد. سویا سبب ناباروری در مردان می‌شود. افرادی که میزان سویای بیشتری مصرف کرده‌اند، اسپرم کمتری نسبت به کسانی دارند که سویا نخورده‌اند. مصرف فراوان سویا در مردان سبب تأثیر منفی بر رفتار اجتماعی آنان و بروز رفتارهای خشن می‌شود. در پسران نیز ریسک ایجاد سرطان بیضه را در بزرگسالی افزایش میدهد.
- این ماده غذایی حاوی مقادیر زیادی مواد ضد مغذی از جمله مهار‌کننده های آنزیمی هست که با اتصال به تریپسین و سایر آنزیم‌ها از عملکرد و جذب پروتئین جلوگیری می‌کنند. در مطالعات حیوانی، رژیم‌های غنی از مهارکننده‌های تریپسین سبب ایجاد و حاد شدن مشکلات پانکراس و سرطان لوزالمعده می‌شود.
- نیکنامیان با اشاره به اینکه، مطالعات متعدد حاکی از تأثیر سویا در اختلال عملکرد تیروئید و اختلال جذب ید است، می‌افزاید: «سویا حاوی هماگلوتینین است، ماده‌ای که سبب تشکیل لخته خون و چسبیدن گلبول‌های قرمز به یکدیگر می‌شود که نه تنها مشکلات قلبی-عروقی می‌آفریند بلکه سبب کاهش اکسیژن‌رسانی به بافت‌ها می‌شود، گفتنی است ترکیبات موجود در سویا می‌تواند سبب ایجاد اختلالات داخلی در کودکان و زنان شود، مطالعات متعدد نشان داده است که در نوزادانی که شیرخشک حاوی سویا دریافت کرده‌اند نسبت به آنهایی که با شیرخشک معمولی تغذیه شده‌اند، بلوغ زودرس بیشتر اتفاق می‌افتد، زیرا غلظت بالای فیتواستروژن‌های سویا سبب می‌شود که سطح هورمونی در کودکان همانند بالغان شود.»
- به گفته او، نوزادانی که فرمولای سویا مصرف کرده‌اند، دو برابر بیشتر از سایر کودکان، مبتلا به دیابت نوع یک می‌شوند. شیرخشک حاوی سویا علاوه بر تأثیرات منفی هورمونی، هزار برابر بیشتر از فرمولای معمولی، آلومینیوم دارد. میزان بالای آلومینیوم در خون از عوامل ایجاد انواع سرطان، بیماری‌های سیستم عصبی و نارسایی کلیه به شمار می‌رود.
با مصرف سویا نیاز بیشتری به ویتامین D خواهید داشت
- این متخصص بیوشیمی توصیه می‌کند: کمتر از غذاهای حاوی سویا استفاده کنید. زیرا این غذاها، میزان نیاز بدن به ویتامین (د) را افزایش میدهد. می‌توان گفت از دلایل همه گیرشدن کمبود این ویتامین مهم که کنترل عملکرد مناسب بیشتر ژن‌های بدن را در اختیار دارد، مصرف این ماده ضد مغذی است. لازم به ذکر است در سویا ماده‌ای وجود دارد که سبب اختلال در جذب مواد معدنی مورد نیاز بدن می‌شود. از جمله این مواد می‌توان کلسیم، منیزیم، مس و روی که موجب بیماری پوکی استخوان، بیماری‌های سیستم ایمنی و سرطان سینه در زنان می‌شود، را نام برد.
در مصرف سویا احتیاط کنید
اگر هنوز برای عدم مصرف و حذف این ماده ضد مغذی از سفره خود قانع نشده‌اید، موارد زیر را در نظر داشته باشید. در مصرف سویا احتیاط کنید اگر:
- اگر سابقه سرطان مثانه در خانواده‌تان دارید.
- اگر دچار آسم هستید. باید بدانید که آلرژی‌زا بودن پوسته سویا تنفس را برای این افراد سخت‌تر می‌کند.
- اگر از داروهای رقیق‌کننده خون استفاده می‌کنید، یا اختلالات خون‌ریزی دارید. چراکه سویا خطر خون‌ریزی را افزایش میدهد.
- اگر دیابت دارید و یا قندخون پایینی دارید. چون سویا ممکن است سطح قندخون را پایین بیاورد.
- اگر دچار کم خونی، فیبروز کیستیک یا اختلالات تیروئید، معده، روده، سیستم ایمنی و قلبی هستید.
- اگر مبتلا به نقرس هستید.
- اگر بیماری قلبی دارید از مصرف تفاله سویا یا سویای فرآوری شده که پسماند کارخانه‌های روغن کشی است خودداری کنید. چون دارای آلودگی مواد شیمیایی می‌باشند و مصرف آن برای مبتلایان به بیماری‌های قلبی خطرناک است.
بیشتر بخوانیم : آیا سویا خوراکی است
یک پاسخ